Đọc bài thơ “À ơi tay mẹ” của nhà thơ Bình Nguyên
Từ xưa đến nay, hình ảnh người mẹ luôn là đề tài bất tận của văn chương, nghệ thuật. Hầu như bài nào viết về mẹ cũng đầy xúc động, day dứt. Lời ru của mẹ lại càng là tứ thơ được khai thác nhiều. “À ơi tay mẹ” của tác giả Bình Nguyên một lần nữa đưa ta đến với những cung bậc cảm xúc rất đỗi thiêng liêng về mẹ. Bàn tay, lời ru là ý thơ được tác giả triển khai từ đầu đến cuối bài thơ; làm nên điều nhiệm mầu mà có thật của tình yêu- tình mẹ.
Bài thơ khai thác hình ảnh bàn tay, lời ru ở hai chiều xúc cảm. Trước hết, bàn tay và lời ru có thể ôm trọn những gì lớn lao, vĩ đại, thậm chí là quá nhiệm mầu. Bàn tay chắn mưa sa, chặn bão qua; cũng như lời ru làm mềm ngọn gió thu, tan đám sương, sóng lặng, mưa không dột chỗ, đời nín cái đau. Mưa, bão, sương gió là những hình ảnh thiên nhiên mang tầm vóc vũ trụ mênh mang, khó nắm bắt, khó chế ngự. Vậy mà với bàn tay và lời ru của mẹ, mọi thứ dường như chịu khuất phục và đi vào “quỹ đạo” riêng. Hay nói cách khác, nếu theo quy luật bình thường, thì bàn tay không thể chắn nổi mưa rơi, càng không thể chặn bão; cũng như ngọn gió không thể mềm, đám sương không thể tan đi bởi lời ru được.Tất nhiên, gió chướng mùa thu, sương mù giăng lối, sóng to, mưa sa, bão táp trong bài thơ không chỉ dừng lại ở cách hiểu là những hình ảnh thiên nhiên; mà cần hiểu đó là những trắc trở, những gian truân, vất vả của cuộc đời. Hiểu như thế chúng ta lại càng cảm nhận rõ hơn cái nhiệm mầu ở bàn tay và lời ru của mẹ. Cũng trong mạch thơ đó, lời ru càng nhiệm mầu hơn vì làm cho cái đau của đời cũng ngừng lại, nén lại. Mưa sa, bão táp, giớ chướng, mây mù có là gì so với kiếp nhân sinh với vô vàn nỗi đớn đau, ngang trái. Chẳng phải cuộc đời là bể khổ đó sao? Vậy mà, lời ru à ơi của mẹ có sức mạnh hơn hết thảy, mọi cái rên rỉ, cuồng quay của cuộc đời cũng dừng lại bởi có mẹ. Có gian lao nào, có khổ đau nào của kiếp nhân sinh mà mẹ không thể vượt qua đâu? Chẳng phải, chỉ cần là mẹ thì phức tạp hóa đơn giản, bất hạnh thành hạnh phúc sao?
Nhà thơ Bình Nguyên tiếp tục dẫn người đọc cảm nhận chiều xác cảm thứ hai nhưng nó cũng nằm trọng mạch bài thơ. Đó là cái gần gũi, cái quá đỗi thân quen, có thật ở hình ảnh người mẹ. Bàn tay, lời ru dịu dàng, tràn đầy tình yêu thương mẹ dành cho người mẹ sinh ra, người sinh ra mẹ. Ở đây, tác giả dùng lối nói ẩn dụ đặc sắc khi nhắc tới hình ảnh người con. Đó là cái trăng vàng, cái trăng tròn, mặt trời bé con, cái khuyết. Cũng là những hình ảnh mang tầm vóc vũ trụ, nhưng nó không mênh mang, bao la và khó nắm bắt như mưa, bão, sóng, gió, mây mù ở trên. Với mẹ, những đứa con là những gì đẹp nhất, sáng nhất, đáng trân quý nhất, và chỉ có duy nhất trên đời. Hay nó cách khác, con chính là nguồn sáng, nguồn sống của mẹ. Bởi thế, với sóng gió ngoài kia mẹ mạnh mẽ bao nhiêu, thì với con, mẹ dịu dàng bấy nhiêu. Bàn tay mẹ ôm ấp hình hài bé nhỏ mà cưng nựng, lời ru mẹ êm đềm đưa con và giấc ngủ ngon, nâng niu , nuôi dưỡng con từ lúc hoài thai đến khi trưởng thành, để cho khuyết thành tròn đầy. Ru con, mẹ cũng ru cả bà ngoại. Yêu con, mẹ cũng yêu người sinh ra mình. Mong con khôn lớn, mẹ cũng mong mẹ mình tuổi già được an yên, hạnh phúc giữa mưa nắng cuộc đời. Đó chính là điều không cao siêu, không nhiệm mầu, mà rất đỗi chân thật. Hơn thế, câu thơ cuối càng giúp ta cảm nhận rõ hơn về điều tưởng là bất bình thường mà quá đỗi bình thường. Đó là tất cả các bà mẹ trên thế gian này đều rất hay.. quên. Người mẹ trong bài thơ này của tác giả Bình Nguyên cũng không ngoại lệ. Bàn tay, lời ru mẹ mạnh mẽ, vững vàng trước bão giông cuộc đời; dịu dàng bao bọc những người thân yêu, dù bể cạn non mòn vẫn ru, vẫn yêu thương. Thế mà, mẹ chẳng ru mình, dù chỉ một câu à ơi. Mẹ nhớ tới tất cả mọi người với tình yêu thương, trừ chính mình. Mẹ nhớ đến hết thảy mọi thứ trong cuộc đời, mà quên đi chính bản thân mình.
Nhiệm mầu hay quen thuộc, cao siêu, xa vời hay gần gũi? Thực sự đó là điều vĩ đại, là điều huyền diêu; nhưng với người mẹ, dường như trở thành hơi thở nên từ bao giờ đã trở nên điều bình thường. Hay nói cách khác, mẹ chính là sự vị tha, sự hi sinh. Mầu nhiệm nhưng lý giải được, đơn giản vì đó là Mẹ. Lời ru khuyết mà thực sự tròn đầy. Cảm ơn “à ơi tay mẹ” đã thêm một lần đưa ta về với lời ru tuổi thơ, cảm ơn nhà thơ Bình Nguyên với áng thơ lục bát đẹp ru hồn ta về với miền yêu thương vô bờ: Tình mẹ.
*Giáo viên trường THCS Hải Thượng Lãn Ông, Hương Sơn, Hà Tĩnh
Theo Vanhoavaphattrien
