“Điều kỳ diệu ở vương quốc sách” mở ra một thế giới, nơi sách không chỉ để đọc mà còn để cảm nhận, kết nối và phản chiếu cách con người đã sống và yêu thương.
“Điều kỳ diệu ở vương quốc Sách” (tựa gốc: その本は)là một quyển sách tranh gọn gàng, khác lạ của nhà văn Naoki Matayoshi, người từng đoạt giải Akutagawa, và tác giả sách tranh nổi tiếng Shinsuke Yoshitake. Sách bắt đầu bằng hình ảnh một vị vua già rất yêu quí sách. Do mắt không nhìn rõ nữa nên vua đã nhờ hai người đàn ông chu du khắp thế gian tìm những người biết về các quyển sách hiếm có và kỳ lạ, nghe họ kể về chúng, rồi quay lại tường thuật cho vua nghe.
Một năm sau họ trở về. Và nhà vua đã có mười ba đêm nghe họ kể về sách trước khi băng hà. Điều kỳ diệu gì đã xảy ra ở vương quốc sách?
Những câu chuyện sách gợi mở chuyện đời
Trong mười ba đêm đọc sách cho nhà vua nghe, một thế giới kỳ diệu, lạ lẫm về sách đã mở ra mà những người đọc nhiều sách nhất, giàu trí tưởng tượng nhất cũng khó có thể hình dung hết. Mỗi chuyện kể trong sách là một nét chấm phá về câu chuyện cuộc đời mà con người trải qua, có thể là một ngụ ngôn, một chiêm nghiệm, hay suy ngẫm về cách thức, quá trình mà con người đang sống.
Như câu chuyện về một quyển sách vĩ đại ghi lại chân lý của thế gian, nhưng bị người mua vứt trong xó nhà với suy nghĩ sẽ đọc vào một ngày nào đó. Rồi nó bị để quên cho đến lúc những trang quan trọng nhất tả tơi đến mức không thể đọc được nữa.
Hay chuyện về những quyển sách rất kén chọn người đọc, người tử tế nhất thành phố đã cố đọc thử nhưng nó chẳng chịu hé mở, vậy mà nó lại dễ dàng mở toang ra cho một kẻ luôn chìm trong hận thù và sân si đọc…
Mười ba đêm kể với hàng loạt câu chuyện, “Điều kỳ diệu ở vương quốc Sách” kéo cảm xúc người đọc đi qua nhiều trạng thái: khi thì mỉm cười rất khẽ, khi thì bất chợt lặng im, khi khác lại mở to mắt trước một thế giới vừa xa lạ vừa quen thuộc trên trang giấy. Những câu chữ đan xen với nhiều hình vẽ nhẹ nhàng, giản đơn mà thật sinh động. Để rồi cuối cùng, ta nhận ra tác giả đang mượn những câu chuyện sách để nói chuyện đời.
Từ trang sách, ta dần ngẫm về chuyện của chính mình và những người chung quanh. Ta chợt nhớ về những năm tháng tuổi thơ đầy kỷ niệm với những quyển truyện tranh đã bong góc; chợt giật mình nhận ra đã có lúc mình “hẹn lần hẹn lữa” với một quyển sách hay; và cũng bồi hồi biết ơn những quyển sách luôn lặng lẽ nâng đỡ thế giới cảm xúc trong ta, đã “cứu rỗi” ta khỏi những quãng thời gian khó khăn.
Như câu chuyện trong Đêm thứ sáu, kể về một người cha đã dành trọn tâm huyết viết ra quyển sách chứa đầy các câu chuyện về những giấc mơ dang dở, và những điều mà người ta không thể thực hiện được vì nhiều lý do khác nhau. Nó ghi lại hành trình của những người đánh mất một tương lai nhưng rồi lại tìm thấy một tương lai khác.
Người cha muốn kể những câu chuyện có thật cho thấy cách con người vượt qua nghịch cảnh, những người đã từng mất hi vọng tìm thấy hi vọng. Ông muốn gieo những hạt mầm khích lệ lên mảnh đất tuyệt vọng của nhiều người trên khắp thế giới…Nhưng rồi ông vẫn không thể tìm được ánh sáng của hi vọng đến nỗi cảm thấy bứt rứt, khổ sở, chìm vào tuyệt vọng. Cuốn sách bị bỏ dở nhưng chính những câu chuyện ông sưu tầm, cuộc đời ông sống, cùng thông điệp chứa đựng trong đó đã cứu được rất nhiều người khác.
“Nếu quyển sách của cha tôi chứa một thông điệp nào đó thì có lẽ chính là điều này: chúng ta sống không chỉ vì bản thân mình mà còn vì những người xung quanh. Chúng ta cứu giúp người khác để rồi chính chúng ta cũng sẽ được giúp đỡ”.
Nơi để cảm nhận, kết nối, lưu giữ và hy vọng
Trong các câu chuyện kể về sách, có câu chuyện về một quyển sách nọ đã cũ sờn, rách nát, nằm trên kệ của tiệm sách cũ, gần như không ai ngó ngàng đến. Quyển sách từng là món quà tuổi thơ của một người. Ban đầu, người chủ không thích và không hiểu được nó. Nhưng theo năm tháng, mỗi lần đọc lại, quyển sách lại mở ra những tầng ý nghĩa mới, song hành cùng sự trưởng thành của chủ nhân.
Hầu hết sách trên đời chỉ được đọc một hoặc hai lần, nhiều lắm là ba lần, rồi bị cất lên kệ hoặc bị vứt đi. Nhưng quyển sách này thì khác, nó đã được người chủ đọc đi đọc lại hàng trăm, thậm chí hàng ngàn lần. Cả khi đã già đi, người đó vẫn tiếp tục đọc quyển sách ấy.
Khi người chủ qua đời, quyển sách trôi dạt qua nhiều bàn tay, cuối cùng nằm lại ở tiệm sách cũ. Giữa những quyển sách khác còn bóng loáng và mới tinh trên kệ, chỉ riêng nó là cũ kỹ, tả tơi. Nhưng nó lại cảm thấy rất hạnh phúc. Bởi ngoài câu chuyện được in trên trang giấy, nó còn mang trong mình một câu chuyện khác – câu chuyện về chính cuộc đời nó bên cạnh người chủ thân thương.
Những câu chuyện ngắn ngủi, kỳ lạ, đôi khi bỏ dỡ trong “Điều kỳ diệu ở vương quốc Sách”, ấy vậy mà lại dạy ta biết bao nhiêu bài học về cuộc đời và cách sống. Ta chợt nhận ra, những cuốn sách không chỉ đơn thuần ghi lại câu chuyện mà còn phản chiếu người đọc. Có cuốn lấp lánh bề ngoài nhưng trống rỗng bên trong, có cuốn mộc mạc mà thăm thẳm, có cuốn mang lời nguyền, lại có cuốn chỉ mở ra trước tâm hồn trẻ thơ.
Cùng một quyển sách có thể mang lại những trải nghiệm khác nhau, tùy vào thời điểm ta đọc nó. Mỗi lần đọc lại, ta khám phá thêm những điều mới mẻ, hiểu sâu hơn những điều đã biết. Và chính từ những điều đã học từ sách, ta có thêm dũng khí đối diện với cuộc đời.
Cuộc đời mỗi người cũng là một quyển sách đang được viết tiếp. Khi ta còn đọc, còn kể, nghĩa là ta vẫn đang sống, vẫn âm thầm viết nên câu chuyện của chính mình. “Giống như việc gửi gắm thông điệp trong những bức thư rồi cho vào chai thủy tinh và đem thả trôi ra đại dương, con người vẫn luôn viết nên những câu chuyện trong sách bằng tất cả niềm tin vào một khả năng mong manh. Họ tin vào những khả năng rất nhỏ bé và mơ hồ nhưng vẫn lấp lánh hy vọng ấy”. Và biết đâu, một ngày nào đó sẽ có người mỉm cười khi đọc quyển sách ấy, sẽ thấy hay đến mức giới thiệu cho bạn bè, cũng có thể bị dùng làm miếng lót nồi. Không ai biết trước được điều gì.
“Điều kỳ diệu ở vương quốc Sách” cho ta thấy: sách không chỉ để đọc mà còn để cảm nhận, kết nối, lưu giữ ký ức, hi vọng tương lai; để cùng đau khổ, buồn vui, yêu thương, hướng thiện. Đọc sách, ta nhận ra có những quyển sách nhỏ bé nhưng chứa đựng những giá trị to lớn gấp nhiều lần trang sách. Ta thấy ở đó phản chiếu và chứa đựng cả cuộc sống nhân sinh. Ta sẽ cảm nhận cuộc đời mỗi con người cũng là một quyển sách; mỗi người đều có thể viết, kể về chính mình.
* Về tác giả:
Naoki Matayoshi (sinh năm 1980) là một tác giả và diễn viên hài. Quyển tiểu thuyết đầu tay của ông là Spark đã giành giải thưởng Akutagawa vào năm 2015 và trở thành quyển sách bán chạy với hơn ba triệu bản được phát hành, đồng thời được chuyển thể thành loạt phim gốc của Netflix. Hiện ông đang hoạt động với tư cách là thành viên của nhóm hài Peace thuộc công ty Yoshimoto Kogyo.
Shinsuke Yoshitake (sinh năm 1973) là tác giả kiêm họa sĩ minh họa của nhiều quyển sách tranh đoạt giải thưởng, trong đó có giải New York Times Notable Children’s Book of the Year và New York Times Best Illustrated Children’s Book of the Year. Ông được biết đến với những quyển sách tranh có nét vẽ đơn giản nhưng nội dung lại vô cùng sâu sắc và hài hước, thu hút cả trẻ em lẫn người lớn. Các tác phẩm của ông đã được dịch sang hơn mười thứ tiếng. Ông hiện ông đang sống tại Nhật Bản.
Gia Hưng
