Ngày 30/12/225, tọa đàm “HƯƠNG VỊ OCOP – TẾT XƯA VÀ NAY” đã được tổ chức trong khuôn khổ Chương trình kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Mỗi độ Tết đến, Xuân về, trong không gian đoàn viên ấm áp của người Việt, bên cạnh mâm cỗ truyền thống và những câu chúc đầu năm, luôn có sự hiện diện lặng lẽ nhưng bền bỉ của trà và cà phê.
Một chén trà ấm mở đầu câu chuyện ngày Xuân, một ly cà phê chậm rãi kéo dài nhịp trò chuyện đầu năm – đó không chỉ là thói quen, mà là một phần ký ức văn hóa đã thấm sâu vào đời sống tinh thần của người Việt.
Xuất phát từ tinh thần tôn vinh giá trị văn hóa bản địa, tọa đàm “HƯƠNG VỊ OCOP – TẾT XƯA VÀ NAY” được tổ chức trong khuôn khổ Chương trình kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại Thành phố Hồ Chí Minh, gắn với chuỗi sự kiện “OCOP đặc sản vùng miền và ẩm thực” và “Sắc hương OCOP và Tết cổ truyền dân tộc”. Các hoạt động diễn ra trong hai đợt, từ ngày 26–28/12/2025 và 29–31/12/2025, tại 12 Phùng Khắc Hoan, phường Tân Định, TP.HCM, hứa hẹn mang đến cho người dân và du khách tham quan, mua sắm tại hội chợ những trải nghiệm giàu cảm xúc, đậm bản sắc và ý nghĩa trong không khí Tết cận kề.
Diễn ra trong không gian trang trọng nhưng ấm cúng, tọa đàm “HƯƠNG VỊ OCOP – TẾT XƯA VÀ NAY” được ví như một cuộc đối thoại văn hóa sâu lắng giữa quá khứ và hiện tại, nơi “Hương” của trà – biểu trưng cho sự tĩnh tại, thanh khiết của truyền thống – gặp gỡ “Vị” của cà phê – đại diện cho nhịp sống hiện đại và tinh thần hội nhập.
Là hoạt động điểm nhấn trong chuỗi sự kiện quảng bá và kết nối sản phẩm OCOP, chương trình không chỉ góp phần khơi gợi, gìn giữ những giá trị văn hóa Tết Việt, mà còn mở ra những cách tiếp cận mới, sáng tạo và gần gũi hơn để sản vật Việt Nam hiện diện trong đời sống đương đại.
Phát biểu khai mạc buổi tọa đàm, Bà Trần Thị Minh Hà, Chủ tịch Câu lạc bộ Doanh nông Việt Nam nhìn nhận: “Buổi tọa đàm ‘Hương vị OCOP – Tết xưa và nay’ hôm nay là dịp để chúng ta cùng nhìn lại và lan tỏa những giá trị văn hóa, ẩm thực truyền thống được kết tinh trong từng sản phẩm OCOP Việt Nam. Mỗi hương vị không chỉ là sản phẩm của vùng đất, mà còn là ký ức Tết, là câu chuyện lao động bền bỉ của người nông dân và doanh nghiệp. Thông qua tọa đàm, chúng tôi kỳ vọng kết nối chiều sâu giữa sản phẩm OCOP với đời sống đương đại, để Tết hôm nay vẫn giữ trọn bản sắc xưa. Qua đó, OCOP không chỉ là hàng hóa, mà trở thành giá trị văn hóa đồng hành cùng sự phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam”.
Hương trà ngày Tết – Chén trà mở lối tâm linh và hiếu nghĩa
Mở đầu tọa đàm, không gian như lắng lại với phần pha trà đầy tinh tế của Bà Đoàn Thị Hiếu Thảo – Trà nương, trà chủ Đây là An Viên Trà. Từng thao tác chậm rãi, chuẩn mực đã làm dậy lên sắc – hương – vị đặc trưng của những chén trà OCOP được trân trọng dâng mời. Trong khoảnh khắc ấy, các đại biểu cùng lắng lại, an nhiên thưởng trà, cảm nhận hương trà thanh khiết lan tỏa, gợi mở chiều sâu văn hóa trà Việt.
Theo chia sẻ của PGS. TS. Lê Thị Ngọc Điệp, chén trà đầu Xuân của người Việt chưa bao giờ chỉ để giải khát. Đó là chén trà của sự “khai tâm”, của hiếu nghĩa và bao dung.
PGS. TS. Lê Thị Ngọc Điệp phân tích, trong triết lý Tết Việt, con người hướng tới sự “sạch” và “thơm”: Dọn dẹp nhà cửa để sạch phần xác, pha ấm trà ngon để thơm phần hồn. Chén trà mùng Một không đơn thuần là thói quen, mà là nghi thức tâm linh, nơi mọi giận hờn của năm cũ được hóa giải trong làn hơi trà ấm. “Người Việt uống trà để lắng lại, để tha thứ và để bắt đầu một năm mới bằng sự an hòa,” bà nhấn mạnh.
Hình ảnh gói trà mạn bọc giấy bản, buộc lạt hồng điều – món quà Tết quen thuộc của bao thế hệ – cũng được nhắc đến như một biểu tượng văn hóa. Theo PGS. TS. Ngọc Điệp, trà mạn không chỉ quý bởi hương vị, mà bởi sự chắt chiu từ đất, từ sương, từ bàn tay người nông dân. Tặng trà ngày Tết là tặng sự minh mẫn, sự tỉnh thức và lòng trân trọng dành cho nhau.
Khi hương trà gặp sắc thư pháp – Không gian Tết của trí thức Việt
Một điểm nhấn giàu tính biểu tượng của tọa đàm là sự kết hợp giữa trà và thư pháp. Trong không gian thưởng trà, nghệ nhân thư pháp nhẹ nhàng phóng bút, từng nét chữ hiện ra chậm rãi bên làn khói trà mỏng.
Theo các diễn giả, nếu thư pháp là “Sắc” – thứ có thể nhìn thấy bằng thị giác, thì trà chính là “Hương” – thứ được cảm nhận bằng khứu giác và vị giác. Chén trà tĩnh tâm giúp nét chữ trở nên phóng khoáng, còn chữ viết lại nâng đỡ chiều sâu tinh thần của việc thưởng trà. Đó là không gian Tết thanh bạch của người trí thức xưa, nơi tư duy được khởi nguồn từ sự tĩnh lặng.
Từ hương trà truyền thống đến vị cà phê hiện đại – sự giao thoa của Tết nay
Nếu trà đại diện cho ký ức và chiều sâu truyền thống, thì cà phê lại là lát cắt sinh động của Tết hiện đại. Chia sẻ tại tọa đàm, TS. Trần Thị Bích Thủy cho rằng cà phê, dù là thức uống du nhập, đã được “Việt hóa” hoàn toàn để trở thành một phần bản sắc Tết hôm nay.
Theo TS. Bích Thủy, cà phê mang tinh thần “động” của phố thị, của hội nhập và sáng tạo. Hình ảnh ly cà phê phin nhỏ giọt chậm rãi sáng mùng Một, đặt cạnh chén trà và bàn thư pháp, chính là biểu tượng đẹp cho sự giao thoa văn hóa. “Trà là ký ức, cà phê là nhịp sống hiện tại. Việc cả hai cùng hiện diện trong không gian Tết cho thấy một Việt Nam cởi mở nhưng không đánh mất gốc rễ,” bà nhận định.
Cà phê ngày Tết không chỉ để tỉnh táo, mà còn là cái cớ cho những cuộc trò chuyện đầu năm, cho những kế hoạch mới và những lời chúc an lành. Từ cà phê phin truyền thống đến espresso, latte, hay cà phê sữa đá, mỗi cách pha đều phản ánh gu thưởng thức đa dạng của người Việt hôm nay.
Chia sẻ thêm về câu chuyện của cà phê Việt trong dòng chảy OCOP, ông Nguyễn Ngọc Duy Minh, đại diện Công ty B&B Café, bày tỏ nhiều trăn trở trước bài toán nâng cao giá trị hạt cà phê gắn với sinh kế bền vững của người nông dân.
Theo ông, điều cốt lõi không chỉ nằm ở khâu chế biến, mà bắt đầu từ việc giúp nông dân hiểu và thực hành các quy trình canh tác sạch, khoa học, ứng dụng công nghệ cao để cây khỏe, đất bền và hạt cà phê giữ trọn hương vị tự nhiên.
Từ nền tảng sản xuất “sạch từ gốc”, B&B Café hướng tới chuẩn hóa chất lượng cà phê OCOP, đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, chất lượng và hương vị. Song song đó, doanh nghiệp chú trọng xây dựng thương hiệu, kết nối thị trường và mở rộng đầu ra ổn định cho người trồng cà phê. Mục tiêu dài hạn là đưa cà phê Việt đến gần hơn với người tiêu dùng trong nước và quốc tế bằng những ly cà phê sạch, thuần khiết, mang trọn hương thơm và bản sắc vốn có của vùng đất Việt Nam.
Hương – Vị OCOP: Khi sản vật địa phương kể câu chuyện văn hóa
Một nội dung xuyên suốt tọa đàm là vai trò của sản phẩm OCOP trong việc gìn giữ và làm mới giá trị Tết Việt. Theo TS. Nguyễn Văn Bắc, người nông dân trong chuỗi giá trị OCOP không chỉ là người sản xuất, mà còn là “người giữ gene di sản” và “người kể chuyện” cho sản phẩm.
TS Nguyễn Văn Bắc nhấn mạnh, nếu không có người nông dân bám đất, bám vườn, những giống trà quý như trà Shan Tuyết cổ thụ hay trà đinh Thái Nguyên khó có thể tồn tại. Trong bối cảnh hiện nay, người nông dân OCOP đã trở thành những “kỹ sư chân đất”, làm chủ quy trình sản xuất sạch, đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP, đảm bảo chất lượng ngay từ gốc.
Quan trọng hơn, theo TS. Bắc, người tiêu dùng hôm nay không chỉ mua một gói trà hay một túi cà phê, mà mua cả câu chuyện phía sau sản phẩm. Đó là câu chuyện về vùng đất, khí hậu, con người và sự tử tế trong từng công đoạn. “Mỗi sản phẩm OCOP là một bản sắc vùng miền, và người nông dân chính là người kể câu chuyện đó chân thực nhất,” ông khẳng định.
Quà Tết OCOP – “Áo mới” cho di sản Việt
Trong bối cảnh quà Tết ngày càng đa dạng, OCOP đang dần trở thành lựa chọn được nhiều người tin tưởng. Theo các chuyên gia, sản phẩm OCOP là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống làng nghề và khoa học hiện đại, giữa giá trị văn hóa và tiêu chuẩn chất lượng.
Những bộ quà Tết OCOP với bao bì tinh tế, họa tiết dân gian, chữ thư pháp cách điệu không chỉ làm đẹp hình thức, mà còn góp phần “sang trọng hóa” quà Việt. Bên trong lớp vỏ hiện đại ấy vẫn là hương trà, vị cà phê mang đậm bản sắc quê hương. Tặng OCOP ngày Tết, vì thế, không chỉ là tặng một sản phẩm, mà là tặng một câu chuyện văn hóa được gói ghém chỉn chu.
Khi nhấp ngụm trà, chạm hồn Tết xưa; khi uống ly cà phê, cảm nhịp Xuân nay
Khép lại tọa đàm, thông điệp được gửi gắm một cách nhẹ nhàng nhưng sâu sắc: Mỗi sản phẩm OCOP là một nhịp cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Nhấp một ngụm trà OCOP là thấy hương Tết xưa của mẹ, của bà; Uống một ly cà phê Việt là cảm nhận nhịp sống Xuân đang chuyển động từng ngày.
Tọa đàm “HƯƠNG VỊ OCOP – TẾT XƯA VÀ NAY” không chỉ là một sự kiện văn hóa, mà còn là lời mời gọi mỗi người Việt, trong những ngày đầu năm, hãy sống chậm lại một chút – để thưởng trà, uống cà phê, để lắng nghe câu chuyện của đất và người Việt được kể qua từng hương, từng vị.
Bởi suy cho cùng, giữ Tết không chỉ là giữ nghi lễ, mà là giữ lại hương vị khiến ta nhớ mình là ai và đến từ đâu.
Hà Vũ
