Ngày 11/6/2025, Tổng Lãnh sự quán Pháp tại TP. Hồ Chí Minh đã chính thức khai mạc triển lãm ảnh về chủ đề Đại Dương.
Triển lãm được tổ chức nhân dịp Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc lần thứ 3 (UNOC-3) sẽ diễn ra tại thành phố Nice (Pháp) từ ngày 09 đến ngày 13 tháng 6 năm 2025, với sự tham dự của Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính. Triển lãm được trưng bày trên bức tường bao ngoài Dinh thự Pháp, số 6 Lê Duẩn, Quận 1, đến cuối tháng 11 năm 2025.
Triển lãm này được tổ chức nhân dịp diễn ra UNOC-3, đồng thời hưởng ứng “Năm Đại dương ” do Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát động vào đầu năm 2025. Các bức ảnh được lựa chọn nhằm làm nổi bật những tổ chức và dự án của Pháp tại Việt Nam và khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương trong lĩnh vực bảo vệ đại dương và hệ sinh thái biển. Những sáng kiến này là minh chứng cho sự hiệu quả của hợp tác khoa học Pháp-Việt trong nhiều lĩnh vực, từ nuôi trồng thủy sản, nghiên cứu chất lượng nước cho đến phòng chống xói mòn bờ biển.
Phát biểu khai mạc Triển lãm, Bà Emmanuelle Pavillon-Grosser, Tổng Lãnh sự Pháp tại TP. Hồ Chí Minh cho biết: Sở hữu vùng đặc quyền kinh tế lớn thứ hai trên TG, 20.000 km bờ biển hướng ra nhiều đại dương và quản lý 22% khu bảo tồn biển trên thế giới, không có gì ngạc nhiên khi Pháp quan tâm đến các vấn đề hải dương học.
Sau khi tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Một đại dương tại Brest năm 2022, Pháp, cường quốc cảng và là nước đóng tàu lớn thứ hai châu Âu, đồng thời cũng là một quốc gia phát triển ngư nghiệp, tiếp tục đăng cai Hội nghị Đại dương lần thứ 3 của Liên hợp quốc (UNOC-3) vào tuần này.
Hội nghị quốc tế này sẽ tìm cách giải quyết các thách thức liên quan đến đại dương và đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững số 14 của Liên hợp quốc về bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương. Được đồng tổ chức bởi Pháp và Costa Rica, UNOC-3 năm nay tập trung vào chủ đề ” Thúc đẩy hành động và huy động toàn bộ các bên liên quan để bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương”.
Hội nghị sẽ quy tụ hơn 30.000 người, bao gồm hơn 50 nguyên thủ quốc gia và chính phủ. Hơn 1 triệu công dân cũng sẽ tham gia.
Các cam kết dự kiến, đặc biệt trong khuôn khổ Kế hoạch hành động vì đại dương, bao gồm bảo vệ vùng biển khơi và đa dạng sinh học biển, tiếp tục đàm phán về Hiệp ước quốc tế chống ô nhiễm nhựa, chống đánh bắt trái phép và trung hòa cacbon trong vận tải biển.
UNOC-3 cũng sẽ chứng kiến sự ra mắt của Liên minh Ocean Rise & Coastal Resilience để hỗ trợ khả năng thích ứng và phục hồi của các thành phố và khu vực ven biển trên toàn thế giới. Tôi tin rằng chủ đề sẽ được phái đoàn Việt Nam đặc biệt quan tâm.
Pháp và Việt Nam chia sẻ tầm nhìn chung về các vấn đề đại dương. Nhân chuyến thăm Paris của Tổng thư ký Tô Lâm vào tháng 10 năm 2024, hai bên đã thiết lập Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện, trong đó bao gồm việc công nhận vai trò thiết yếu của đại dương đối với hành tinh và khí hậu.
Hợp tác khoa học và hàng hải giữa Pháp và Việt Nam sẽ góp phần mang lại giải pháp cụ thể cho những thách thức hiện nay. Và hôm nay, trên tường bao quanh Dinh thự Pháp, quý vị sẽ có cơ hội khám phá các sáng kiến của Pháp tại Việt Nam và Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương nhằm mục đích bảo vệ đại dương một cách bền vững”.
Tại buổi khai mạc, ông Marc TEDETTI, hiện là đại diện Viện Nghiên cứu Phát triển Pháp (IRD) tại Việt Nam và phụ trách chiến dịch hải dương học PLUME, đã giới thiệu một số dự án khoa học và nghiên cứu chung giữa Pháp và Việt Nam. Ông Marc TEDETTI cho biết, Triển lãm này tôn vinh các hoạt động của IRD và các đối tác Việt Nam, đặc biệt là Viện CARE tại TP. Hồ Chí Minh, cũng như chiến dịch hải dương học Pháp–Việt mang tên PLUME được thực hiện cách đây đúng một năm.
Triển lãm được tổ chức nhân dịp Hội nghị Liên Hợp Quốc lần thứ ba về Đại dương (UNOC 3), hiện đang diễn ra tại thành phố Nice, Pháp.
IRD đã có mặt tại Việt Nam hơn 30 năm qua. Khoa học về nước nói chung, và khoa học biển nói riêng, luôn là những trụ cột chính trong hợp tác giữa IRD và các đối tác học thuật, đại học của Việt Nam.
Với 3.200 km đường bờ biển, hơn 3.000 hòn đảo, cùng hàng trăm con sông và suối, Việt Nam là một quốc gia biển lớn – cũng giống như nước Pháp. Đất nước này được định hình sâu sắc bởi yếu tố nước – một nguồn tài nguyên quý giá: đánh bắt thủy sản, nuôi trồng thủy sản, trồng lúa nước, du lịch, thủy điện…
Tuy nhiên, tài nguyên quý giá ấy cũng rất mong manh, dễ bị tổn thương. Với vị trí địa lý và đặc điểm địa hình, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu: nước biển dâng, bão lớn, lũ lụt, xói mòn bờ biển…
Nhận thức rõ những thách thức này, Việt Nam đã có những cam kết mạnh mẽ nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên biển của mình. Từ những năm 2010, Việt Nam đã triển khai nhiều chính sách đầy tham vọng, đặt ra các mục tiêu đến năm 2030 và thậm chí là đến 2045, như: tăng diện tích các khu bảo tồn biển, phục hồi rừng ngập mặn, cải thiện quản lý chất thải rắn và lỏng, và giảm thiểu ô nhiễm nhựa một cách quyết liệt.
Việt Nam, với vai trò là khách mời danh dự của hội nghị UNOC-3, là một nhân tố quan trọng và tiếng nói chủ chốt và sẽ mang thông điệp riêng của mình đến cộng đồng quốc tế. Những thách thức đối với Việt Nam là rất lớn, như tôi đã đề cập: tác động của biến đổi khí hậu, ô nhiễm dưới nhiều hình thức, các hiện tượng thời tiết cực đoan…
Đối với Pháp và Việt Nam, hội nghị lần này là một cơ hội quý báu để tiếp tục củng cố mối quan hệ hợp tác trong nghiên cứu, bảo vệ môi trường biển và phát triển bền vững. Chúng ta có thể cùng nhau kiến tạo một “mối quan hệ xanh dương” giữa hai quốc gia biển lớn.
Đại diện một số dự án được giới thiệu trong khuôn khổ triển lãm cũng có mặt tại buổi khai mạc để chia sẻ về các hoạt động, quá trình triển khai các dự án của họ tại Việt Nam cũng như những kết quả đạt được: Tập đoàn Pháp CMA CGM, một trong những doanh nghiệp hàng đầu thế giới trong lĩnh vực vận tải và logistics, hiện đang phát triển một xà lan chạy hoàn toàn bằng điện nhằm vận chuyển hàng hóa giữa Bình Dương và Cái Mép, qua đó giúp giảm 778 tấn CO2 phát thải mỗi năm; Trung tâm Châu Á Nghiên cứu về nước (CARE) triển khai các dự án liên quan đến nước, môi trường và biến đổi khí hậu tại Việt Nam; Trung tâm nghiên cứu quốc tế vì sự phát triển nông nghiệp (CIRAD) của Pháp là đối tác quan trọng của các cơ quan chính phủ và trường đại học Việt Nam trong suốt gần 30 năm qua. Đại diện CIRAD trình bày về các hoạt động của tổ chức này trong lĩnh vực biến đổi khí hậu và môi trường, an ninh lương thực, nông nghiệp sinh thái, phát triển nông thôn và sức khỏe toàn cầu.
Ông Hồ Tuấn Đức, Giám đốc Trung tâm Châu Á Nghiên cứu về Nước (CARE) trực thuộc Trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh chia sẻ về sứ mệnh cũng như các hoạt động của trung tâm xoay quanh chủ đề đại dương và rộng hơn là tài nguyên nước. Ông nói: CARE được thành lập vào năm 2013 và là một thành viên then chốt của mạng lưới RESCIF – một sáng kiến hợp tác giữa 17 trường đại học công nghệ Pháp ngữ, nhằm cùng nhau đối mặt với các thách thức toàn cầu như: tài nguyên nước, năng lượng, an ninh lương thực, y tế, đô thị hóa và công nghiệp hóa bền vững. Trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh là đại diện duy nhất của khu vực Đông Nam Á trong mạng lưới này. Những đối tác chính của CARE bao gồm IRD, Grenoble INP, IGE và CNRS.
Với vai trò là một Phòng thí nghiệm quốc tế hỗn hợp (LMI), CARE có sứ mệnh thúc đẩy nghiên cứu liên ngành và xuyên ngành về nước, môi trường và biến đổi khí hậu. Chúng tôi đóng vai trò là cầu nối giữa các chuyên gia trong và ngoài nước, hỗ trợ đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao tri thức – đặc biệt là tại khu vực vùng trũng ven biển phía Nam Việt Nam – nơi đang phải đối mặt với tình trạng xâm nhập mặn, mực nước biển dâng, ô nhiễm nguồn nước và hiện tượng sụt lún đất. Chúng tôi nỗ lực xây dựng và triển khai các hành động cũng như giải pháp cụ thể cho các vùng ven biển, sông ngòi và hải dương.
CARE cũng là một điểm kết nối học thuật quốc tế. Từ năm 2014 đến nay, đã có hơn 120 sinh viên quốc tế từ các trường thành viên RESCIF và các đại học châu Á khác đến thực tập tại CARE. Chúng tôi cũng đã đón tiếp hơn 60 chuyên gia quốc tế hợp tác nghiên cứu cùng các nhà khoa học Việt Nam trong môi trường nghiên cứu liên ngành có tầm ảnh hưởng khu vực.
Chúng tôi tin rằng việc bảo vệ tài nguyên nước, và rộng hơn là bảo vệ môi trường, không chỉ là trách nhiệm của giới khoa học mà còn là sứ mệnh chung của toàn xã hội. Vì vậy, CARE đặc biệt chú trọng đến việc kết nối với cộng đồng – từ đào tạo, nâng cao nhận thức cho đến hợp tác với chính quyền địa phương và doanh nghiệp. CARE có mối liên kết chặt chẽ với các chương trình đào tạo sau đại học của Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh, đồng thời hợp tác tích cực với chính quyền thành phố, các doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế trong nhiều vấn đề môi trường trọng yếu như: Quản lý nước và chống ngập đô thị; Tái sử dụng nước thải; Rác thải nhựa và kinh tế tuần hoàn tài nguyên; Phát triển đô thị bền vững.
Cụ thể hơn, các nhà nghiên cứu của chúng tôi đang tiến hành các nghiên cứu về xói mòn bờ biển, hấp thụ carbon của đại dương, xâm nhập mặn vào hệ thống sông ngòi, và ngập lụt do mực nước biển dâng. Họ cũng nghiên cứu các tác động của ô nhiễm do hoạt động nông nghiệp, công nghiệp và đô thị đến các hệ sinh thái nước và đại dương.
Sự hiện diện của CARE tại triển lãm ngày hôm nay – bên cạnh các tổ chức và dự án của Pháp – là minh chứng sống động cho mối quan hệ chiến lược và bền vững giữa Việt Nam và Pháp trong khoa học và hành động vì một đại dương xanh và một hành tinh phát triển bền vững.
UNOC-3: Huy động toàn cầu để giải quyết thách thức chung
UNOC-3 là một hội nghị quốc tế, nơi các quốc gia và tổ chức trên toàn thế giới cùng chung tay tìm kiếm giải pháp cho các thách thức liên quan đến đại dương. Hội nghị năm nay do Pháp và Costa Rica đồng tổ chức và sẽ diễn ra tại thành phố Nice (Pháp) từ ngày 09 đến 13 tháng 06 năm 2025, với chủ đề “Thúc đẩy hành động và huy động toàn bộ các bên liên quan để bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương”. UNOC-3 sẽ là dịp để cộng đồng quốc tế đưa ra những quyết định quan trọng trong nhiều lĩnh vực như đánh bắt quá mức, ô nhiễm biển, hay mất an ninh lương thực.
Sự tham dự của Việt Nam tại Hội nghị lần này mang ý nghĩa đặc biệt. Với hơn 3.000 km đường bờ biển, Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức như xói mòn bờ biển, suy giảm nguồn lợi thủy sản và căng thẳng trên biển. Pháp và Việt Nam chia sẻ tầm nhìn chung về các vấn đề liên quan đến đại dương và tiếp tục cùng phối hợp chặt chẽ để tiếng nói của các quốc gia ven biển được lắng nghe trong khuôn khổ Liên Hợp Quốc.
Lê Gia
